DEVASA BİR EĞRELTİ – Thyrsopteris elegans

Bu resim, Şili florasından yaptığım ilk eğrelti resmi değil aslında. Blechnum chilensis (2012), Lophosoria quadripinnata (2014) ve Blechnum arcuatum'u (2015) ‘Şili’nin Orman Bitkileri’ adlı kitap projesi için resmetmiştim. Lophosoria quadripinnata, devasa bir başka eğreltiydi ve aslında Thyrsopteris elegans resminin kapılarını da açandır.

2014'ten beri, L. quadripinnata'yı tamamladığım yıldan beri, David ve Sally Rae, L. quadripinnata gibi büyük bir eğreltiyi onlar için resmetmemi istediler. Bu kadar büyük ölçeklerde bir resim yapmak ciddi bir söz, ciddi bir teslim olmadır. Bu yüzden o zamanlar hazır böylesine bir çalışmaya başlamaya hazır değildim. Ancak Ocak 2020'de Edinburg'dayken bunu tekrar konuştuk ve sanırım yaklaşık yedi ayda tamamlayabildiğim bu resme başlamak için evet dedim.

RBGE'deki muhteşem eğrelti seralarını gezdikten sonra, resmetmek için bu türü için seçtik. Seradaki resmedeceğim bu türün kendine ait çok güzel hikayesi bile vardı. Şili florası konusunda uzman, aslında diğer birçok bitki konusunda da uzman olan ‘Şili’nin Orman Bitkileri’ adlı kitap projesinin yürütücüsü, yazarı Martin Gardner, bana bu türün hikayesini yazdı.

1830'da cesur İtalyan doğa bilimci Carlo Bertero, bu olağanüstü eğrelti otunu, Juan Fernández Adaları olarak bilinen Şili kıyılarının yaklaşık 300 mil açıklarındaki küçük bir ada grubundan topladı. Adalar, bitki örtüsüyle ünlüdür, özellikle Thyrsopteris elegans da dahil olmak üzere çoğu dünyanın başka hiçbir yerinde yetişmeyen eğrelti otları. Bu adalar, adalardan birinde mahsur kalan İskoçyalı Alexander Selkirk'in deneyimlerinden esinlenen Danial Defoe tarafından 1719'da yazılan 'Robinson Crusoe' romanı nedeniyle de ünlüdür. Daha sonra bu ada Selkirk'ten sonra yeniden isimlendirilde ve bugün takımadalar Robinson Crusoe Adaları olarak anılıyor. Bu adalarda yetişen bitki türlerinin yüzde yetmişi endemiktir, ancak birçok ada florasında olduğu gibi, tanıtılan türlerin baskınlığı nedeniyle büyük tehdit altındadırlar. Thyrsopteris elegans, 1800'lerin ortalarında Glascgow Botanik Bahçesi’nde yetiştirilmiş, 1970'lerde RBG Edinburgh'a hediye edilmiştir. Edinburgh'daki Eğrelti Serası’nda büyüyen bitki, seranın en uzunlarındandır. Bu bitkinin çoğaltılması ve yetiştirilmesiyle elde edilen bilgi, Robinson Crusoe Adaları’nın muhteşem ama bir okadar da kırılgan florasını koruyabilmek için yardımcı olacaktır.

Martin Gardner

RBGE Herbaryumu’nun en üst katında, her zamanki yerimde bu tür üzerinde çalışmaya başladım ve çalışmalarımı tamamlamam yaklaşık 2-3 hafta sürdü. Bu kadar kısa bir süre içinde, kompozisyona dahil etmek istediğim her kısmın çizimi, bu kısımlar ile ilgili yeterli bilgiyi ve o zamanlar pek de farkında olmadığım bu illüstrasyonun en zorlu kısmı olan kompozisyon hakkında da kabaca bir fikir edinmeyi başardım. Ama ne olursa olsun çok uzun zaman alacağından oldukça emindim.

Stüdyoma döndüğümde, bu resmin için dalmaya hazırdım. Ama o kadar hızlı dalamadım çünkü kompozisyonun son haline karar vermek haftalarca sürdü. İyi bir kompozisyon oluşturmak için aşırı karmaşık bir bitkiydi. Aslında, kompozisyonun son haline karar verdikten sonra bile boyandıktan sonra nasıl gözükeceğinden emin değildim. Ama kompozisyonla yeterince uğraşmıştım, bir karar vermek şarttı. Kompozisyon tamam budur dedikten sonra geri kalan aylar yavaş ama çok dikkatli bir şekilde boyayarak geçti. Sonunda, bu yazıyı yazarken hala devam etmekte olan kişisel sergim başlamadan hemen önce bitirmeyi başardım. Bu yüzden, resmi David ve Sally Rae'ye teslim etmeden önce bu sanat eserini sergilemekten aşırı mutlu oldum. Böylesine büyük çalışmalar herzaman yapılamıyor.

Sergi için kısa birkaç video hazırlamıştık, bu resimde videolardan birinde yer alanlardan. Videoyu bu sayfada ya da youtube'da izleyebilirsiniz. 

Resmin tamamlanmış haline de bu linkten ulaşabiilirsiniz.

Işık Güner